ظرفیتهای معادن شهرستان سقز
سعدون فتاحی*
شهرستان سقز از لحاظ جغرافیایی در مسیر توسعه و در منطقه جایگاه ویژه‌ای برای اشتغالزایی و جهش اقتصادی دارد.
خلاصه مطلب:
۱۸ گونه معدنی در شهرستان سقز شناسایی شده است
معادن شهرستان سقز دارای وسعت ۶۱٫۶۰ کیلومتر مربع پروانه بهره برداری و ۷۴۰ کیلومتر مربع پروانه اکتشاف می باشد
صدور ۶۵ پروانه بهره برداری با ذخیره قطعی ۶۰ میلیون تُن
سالانه ۲٫۴ میلیون تُن انواع ماده معدنی استخراج می شود
۳۷ پروانه بهره برداری فعال و ۵ مورد در حال تجهیز است
۲۳ فقره از پروانه های معدنی غیر فعال است.
اشتغال زایی مستقیم بخش معدن، حدود ۷۵۲ نفر است.
جلوگیری از خام فروشی معادن و افزایش اشتغال از اولویتهاست
۴۹ فقره پروانه اکتشاف معدنی در حال انجام است.
مرحله کنسانتره درحال راه اندازی است
مراحل گندله وآهن اسفنجی در مرحله ساخت و تجهیز کارخانه است
احداث واحد فرآوری ماده معدنی سیلیس در حال انجام می باشد
سقز دارای ذخایر غنی و متنوع معدنی اعم از فلزی و غیرفلزی به ویژه طلا، سنگ آهن، سنگ‌های تزئینی و سلیس است و با ایجاد واحدهای فرآوری در آن امروزه به عنوان یکی ازشهرستان های معدنی کشور شناخته می شود. حوزه معدن یکی از ظرفیت های ویژه شهرستان سقز است که با توجه به پتانسیل های موجود می تواند تحول عظیمی را در حوزه های اشتغال، سرمایه گذاری و صادرات ایجاد کند.
در سال ۱۳۹۸ به منظور شناسايي منابع معدني و ايجاد زمينه هاي اشتغال و توسعه، انجام مطالعات اكتشافي ژئوفيزيك هوايي با استفاده از روش هاي مغناطيس سنجي، الكترومغناطيسي و راديومتري و با نصب تجهيزات پيشرفته الكترونيك در داخل هلي كوپتر و حمل سنسور گيرنده خواص فيزيكي به وسیله بالگرد با معرفی و واگذاری پهنه‌ای به مساحت ۳۹۰۰ کیلومتر مربع به سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در شهرستان سقز آغاز و چرخه ژئوفیزیک هوایی (۱۵ هزار کیلومتر خطی) شامل برداشت، تعبیر و تفسیر داده‌ها، مدلسازی و معرفی مناطق امیدبخش در محدوده پهنه سقز تکمیل گردید، که خوشبختانه بررسي نتايج و تجزيه و تجليل داده ها حاکی از شناسایی مناطق اميد بخش اكتشافي جديد مناسبی در زمینه ی مواد معدنی پلی متال با ذخاير معدني قابل توجهي بود.
تعداد ۶۵ پروانه بهره برداری در حوزه معدن شهرستان با مجموع ذخیره قطعی ۶۰ میلیون تن صادر شده که منجر به استخراج سالانه ۲٫۴ میلیون تُن انواع ماده معدنی خواهد شد؛ از این تعداد حدود ۳۷ پروانه بهره برداری فعال و ۵ مورد در حال تجهیز است.
تعداد ۲۳ فقره از پروانه های معدنی غیر فعال بوده که بیشتر این تعداد در حوزه سنگ لاشه و شن وماسه کوهی بوده که به دلیل رکود صنعت ساختمان در حال حاضر غیر فعال هستند. در زمینه شن ماسه های رودخانه ای و طرح های عمرانی در سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۱ فقره و در سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۳ فقره مجوز برداشت موقت به میزان ۹۰ هزار تن شن و ماسه رودخانه ای صادر شده است.
۱۸ گونه مواد معدنی شامل سنگ آهن، کانی های غیر فلزی و انواع کریستال، چینی، گرانیت، سیلیس با خلوص بالا، فلدسپات، طلا و سایر کانسارهای فلزی در این شهرستان وجود دارد؛ اشتغال زایی مستقیم بخش معدن، حدود ۷۵۲ نفر است که سهم عمده آن در حوزه معادن فلزی است؛ تنوع مواد معدنی این شهرستان و تلاش اداره کل صنعت، معدن و تجارت، فرمانداری ویژه و اداره صمت شهرستان برای جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی باعث شده است که صنایع معدنی در یک دهه اخیر رونق یافته و در حوزه های طلا، آهن، سنگ تزئینی و مصالح ساختمانی واحدهای زیادی احداث یا در حال تجهیز باشند.
در همین ارتباط دولت نیز مصمم است به منظور جلوگیری از خام فروشی معادن، در راستای جذب سرمایه گذاران و ایجاد بسترهای مناسب سرمایه گذاری، شرایط مطلوبی را برای احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی علی الخصوص در زمینه سنگ آهن و سیلیس فراهم و در نهایت ایجاد اشتغال و شکوفایی اقتصاد شهرستان گام بردارد.
در حال حاضر پروژه های احداث کارخانه استحصال طلا و زنجیره تامین فولاد در شهرستان با وجود معادن بزرگ طلا نظیر قُلقُله، میرگه نقشینه،کرویان و قبغلوجه و معادن بزرگ آهن از جمله معدن سنگ آهن حسن سالاران، سنگ آهن اسکارن صاحب، جزء طرح های اولویت دار قرار گرفته و مرحله کنسانتره به طور کامل در شهرستان درحال راه اندازی و مراحل گندله وآهن اسفنجی در مرحله عملیات اجرایی(ساخت و تجهیز کارخانه ) هستند. همچنین شرکت بهینه صنعت آژند در حال احداث واحد فرآوری ماده معدنی سیلیس می با شد، انتظار می‌رود با بهره‌برداری از این طرح‌ها تا حد زیادی پدیده ی خام فروشی حذف و ظرفیت واقعی اشتغال در حوزه معادن سقز تحقق پیدا کند
همچنین ۴۹ فقره پروانه اکتشاف معدنی شامل گروه های مختلف مواد معدنی جهت انجام عملیات اکتشافی و تعیین مشخصات و ذخیره ماده معدنی در حال حاضر در حال انجام است.
معادن شهرستان سقز دارای وسعت ۶۱٫۶۰ کیلومتر مربع پروانه بهره برداری و ۷۴۰ کیلومتر مربع پروانه اکتشاف می باشد، که با بهره برداری اصولی و علمی از آن، می‌توان شاهد توسعه اقتصادی و اشتغالزایی چشمگیری برای مردم منطقه بود و این مهم جز با ارائه ی برنامه جامع معدنکاران در زمینه ی استخراج منابع معدنی به صورت اصولی و تخصصی و تغییر دیدگاه مردم در سطح شهر و روستا در ارتباط با معادن و همراهی و همسویی آنان در رفع مشکلات بهره برداری از معادن که در نهایت منتج به ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت شود، میسر نخواهد نبود.
*رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان سقز
